نقش گردشگران در انحلال اشکال کارستی ثانویه درون غارها (مطالعه موردی: غار علیصدر همدان)

غار علیصدر در روستایی به همین نام در شهرستان کبودرآهنگ قرار گرفته است.این غار توریست­پذیرترین غار کشور بوده و سالانه بیش از هشتصد هزار گردشگر داخلی و خارجی از آن دیدن می کنند.بازدید روزانه چندین هزار گردشگر از درون غار، به ویژه در نیمه اوّل سال و ایّام پایانی هفته،سبب تغییراتی در مقادیر عناصر اقلیمی و دی اکسید کربن موجود در درون غار می شود.غلظت بالای دی اکسید کربن ناشی از بازدم گردشگران و رطوبت نسبی اشباع یا نزدیک به اشباع درون غار، به تدریج منجر به کاهش ph محیط و شکل گیری یک محیط اسیدی در درون غار شده وانحلال و پوسته پوسته شدن اشکال ثانویه درون غار را در پی دارد.از این رو،در این مقاله تلاش شده است تا با شبیه سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غار در محیط آزمایشگاهی کنترل شده،مقدار انحلال سالانه اشکال ثانویه درون غار به تفکیک سهم گردشگران،به شیوه وزنی محاسبه گردد.برای این منظور،با تفکیک فضای درون غار به دو بخش آزمایش و کنترل، اقدام به جمع آوری داده های مربوط به مقادیر درجه حرارت،رطوبت نسبی و دی اکسید کربن موجود در درون غار در دو دوره 30روزه در فصول تابستان و پاییز گردید.در مرحله بعد،با شبیه سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل شده،مقدار سالانه انحلال و پوسته پوسته شدن اشکال ثانویه درون غار، به روش وزنی محاسبه گردید. با به دست آوردن تفاضل بین مقادیر دی اکسید کربن مناطق آزمایش و کنترل و تعیین سهم عوامل طبیعی و انسانی،سهم گردشگران در انحلال و پوسته پوسته نمودن اشکال ثانویه درون غار به دست آورده شد.نتایج حاصل از پژوهش نشان می­دهد که مقدار انحلال و پوسته پوسته شدن اشکال ثانویه درون غار علیصدر 078/0 گرم بر سانتی­متر مکعب در سال است.از این مقدار، 060/0 گرم بر سانتی­متر مکعب در سال، معادل 77درصد کل انحلال سالانه سهم گردشگران می باشد.این امر در درازمدّت اثرات قابل توجّهی در تخریب اشکال کارست ثانویه درون غار ودر نهایتکاهش پایداری صنعت گردشگری منطقه دارد.